ชี้ช่องว่างความเหลื่อมล้ำระบบการศึกษายังเป็นอุปสรรคกับการยกระดับคุณภาพ โดยเด็กไทยยังมีความสามารถในการอ่านน้อยมากเมื่อเทียบกับชาติอื่น และมีแนวโน้มลดต่อเนื่อง เมื่อเทียบกับผลประเมินคะแนนวิทยาศาสตร์และคณิตศาสตร์ ถือว่าไม่เปลี่ยนแปลง อย่างไรก็ตาม การอ่านเป็นพื้นฐานความฉลาด ต้องเร่งปัญหาด่วน
นายณัฏฐพล ทีปสุวรรณ รมว.ศึกษาธิการ เป็นประธานแถลงผลการประเมิน PISA 2018 จัดโดยสถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) โดยมีนพ.ธีระเกียรติ เจริญเศรษฐศิลป์ ประธานคณะกรรมการ PISA แห่งชาติ และศ. ดร.ชูกิจ ลิมปิจำนงค์ ผู้อำนวยการ สสวท.และ รองประธานกรรมการสภาบริหารโปรแกรม PISA ร่วมแถลงข่าว
โปรแกรมประเมินสมรรถนะนักเรียนมาตรฐานสากล (Programme for International Student Assessment หรือ PISA) ริเริ่มโดยองคการเพื่อความรวมมือทางเศรษฐกิจและการพัฒนา (Organisation for Economic Co-operation and DevelopmentหรือOECD) เพื่อประเมินคุณภาพของระบบการศึกษาในการเตรียมความพรอมใหประชาชนมีศักยภาพหรือความสามารถพื้นฐานที่จําเปนตอการดํารงชีวิตในโลกที่มีการเปลี่ยนแปลง
สําหรับรอบการประเมิน PISA 2018 เนนการประเมินดานการอาน มีนักเรียนเขารวมประเมินประมาณ 600,000 คน ซึ่งถือวาเปนตัวแทนของนักเรียนอายุ 15 ป ประมาณ 32ลานคนทั่วโลก จาก 79 ประเทศ/ เขตเศรษฐกิจ สําหรับประเทศไทย สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (สสวท.) ทําหนาที่เปน ศูนยแหงชาติ (National Center) ได้จัดสอบเมื่อเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2561 มีนักเรียนกลุมตัวอยาง 8,633 คน จาก290โรงเรียนในทุกสังกัดการศึกษาเขารวมการประเมิน
ผลการประเมิน PISA 2018 ในระดับนานาชาติ พบวา นักเรียนจากจีนสี่มณฑล (ปักกิ่ง เซี่ยงไฮ เจียงซู และเจอเจียง) และสิงคโปร มีคะแนนทั้งสามดาน สูงกวาทุกประเทศ/เขตเศรษฐกิจ สําหรับประเทศที่มี คะแนนสูงสุดหาอันดับแรกในดานการอานซึ่งเปนดานที่เนนในรอบการประเมินนี้ ไดแก จีนสี่มณฑล สิงคโปร มาเกา ฮองกง และเอสโตเนีย
สําหรับผลการประเมินของไทย นักเรียนไทยมีคะแนนเฉลี่ยในดานการอาน 393คะแนน (คาเฉลี่ย OECD 487 คะแนน) คณิตศาสตร 419 คะแนน (คาเฉลี่ย OECD 489 คะแนน) และวิทยาศาสตร 426 คะแนน (คาเฉลี่ย OECD 489 คะแนน) ซึ่งเมื่อเปรียบเทียบกับ PISA 2015 พบวา ดานการอานมีคะแนนลดลง 16 คะแนน สวนดานคณิตศาสตรและวิทยาศาสตรมีคะแนนเพิ่มขึ้น 3คะแนน และ 4 คะแนน ตามลําดับ ซึ่งในการทดสอบ ทางสถิติถือวาดานคณิตศาสตรและวิทยาศาสตรไมมีการเปลี่ยนแปลงเมื่อเทียบกับรอบการประเมินที่ผานมา
อยางไรก็ตาม เมื่อวิเคราะหแนวโนมการเปลี่ยนแปลงของคะแนนตั้งแตการประเมินรอบแรกจนถึงปจจุบัน พบวา ผลประเมินดานคณิตศาสตรและวิทยาศาสตรของไทย ไมเปลี่ยนแปลง แตผลการประเมินดานการอานมีแนวโน้มลดลงอยางตอเนื่อง
สําหรับประเทศไทย กลุมโรงเรียนเนนวิทยาศาสตรมี คะแนนเฉลี่ยอยูในระดับเดียวกับกลุมประเทศ/เศรษฐกิจที่มีคะแนนสูงสุดหาอันดับแรก (Top 5) และกลุมโรงเรียนสาธิตของมหาวิทยาลัยมีคะแนนสูงกวาคาเฉลี่ยOECDสวนกลุมโรงเรียนอื่น ๆ ยังคงมีคะแนนต่ำกวาคาเฉลี่ยOECDทั้งนี้ คะแนนดานวิทยาศาสตรของนักเรียนทุกกลุม โรงเรียนมีคะแนนเพิ่มขึ้นเมื่อเทียบกับ PISA 2015
เมื่อพิจารณาความแตกตางของคะแนนระหวางนักเรียนกลุมที่มีคะแนนสูง (เปอรเซ็นไทลที่ 90) กับนักเรียน กลุมที่มีคะแนนต่ำ (เปอรเซ็นไทลที่ 10) ของไทย ในภาพรวมพบวา มีชองวางของคะแนนประมาณ 200 คะแนน โดยแนวโนมความแตกตางในดานการอานและวิทยาศาสตรยังคงที่ สวนดานคณิตศาสตรมีชองว่างของคะแนนกวางขึ้น เนื่องจากนักเรียนกลุมสูงมีคะแนนเฉลี่ยสูงขึ้น ขณะที่นักเรียนกลุมต่ำมีคะแนนเฉลี่ยลดลง ทั้งนี้ เมื่อพิจารณาความแตกตางระหวางเพศ พบวา นักเรียนหญิงมีคะแนนสูงกวานักเรียนชายในทุกดาน โดยเฉพาะดานการอานมีคะแนนสูงกวานักเรียนชายถึง 39 คะแนน
OECD แบงระดับความสามารถของนักเรียนในแตละดานเปน 6 ระดับ โดยระดับ 2 ถือเปนระดับพื้นฐานที่ นักเรียนสามารถใชทักษะและความรูในชีวิตจริงได พบวา ในดานการอาน คาเฉลี่ย OECD มีนักเรียน77% ที่มี ความสามารถดานการอานตั้งแตระดับ 2 ขึ้นไป สวนในประเทศ/เขตเศรษฐกิจที่มีคะแนนสูงอยางจีนสี่มณฑล แคนาดา เอสโตเนีย ฟนแลนด ฮองกง ไอรแลนด มาเกา โปแลนด และสิงคโปร มีนักเรียนมากกวา 85% ที่มี ความสามารถตั้งแตระดับ 2 ขึ้นไป สําหรับประเทศไทย มีนักเรียนที่มีความสามารถตั้งแตระดับ 2 ขึ้นไป ประมาณ 40% ในดานคณิตศาสตรและวิทยาศาสตร นักเรียนไทยที่มีความสามารถตั้งแตระดับ 2 ขึ้นไป มีประมาณ 47% และ 56% ตามลําดับ (คาเฉลี่ย OECD คณิตศาสตร 76% และวิทยาศาสตร 78%) ทั้งนี้ ในสองดานนี้มีสัดสวนของ นักเรียนไทยที่มีความสามารถระดับสูง (ระดับ 5 และ 6) เพิ่มขึ้นเล็กนอยเมื่อเทียบกับ PISA 2015
จากการประเมิน PISA ที่ผานมา มีขอสังเกตที่สําคัญ 3 ประการ ประการแรก ผลการประเมินชี้วา ระบบ การศึกษาไทยมีสวนหนึ่งที่มีคุณภาพและสามารถพัฒนานักเรียนใหมีความสามารถในระดับสูงได หากระดับนโยบายสามารถสรางความเทาเทียมกันทางการศึกษา โดยขยายระบบการศึกษาที่มีคุณภาพไปใหทั่วถึง ประเทศไทยก็จะสามารถยกระดับคุณภาพการเรียนรูของนักเรียนใหทัดเทียมกับนานาชาติได
ประการที่สอง นักเรียนไทยทั้งกลุมที่มี คะแนนสูงและกลุ่มที่มีคะแนนต่ำมีจุดออนอยูที่การอาน ซึ่งใน PISA 2018 เปนการประเมินการอานเนื้อหาสาระ ที่มาจากทั้งแหลงขอมูลเดียวและหลายแหลงขอมูล อีกทั้งสื่อที่นักเรียนไดอานสวนใหญอยูในรูปแบบดิจิทัลซึ่งสะทอน ถึงธรรมชาติของการอานที่เปลี่ยนแปลงไปตามสถานการณของโลกและสอดคลองกับการใชขอมูลในชีวิตจริงของผูคน ทั่วโลก ดังนั้น ระบบการศึกษาไทยจึงควรสงเสริมการเรียนรูดวยเทคโนโลยีดิจิทัลเขาไปในการเรียนการสอนเพื่อสราง ความคุนเคยและยกระดับความสามารถ ดานการอานของนักเรียนในยุคดิจิทัลตอไป
ประการที่สาม แนวโนม คะแนนการอานของไทยลดลงอยางตอเนื่อง และความฉลาดรูดานการอานมีความสัมพันธกับความฉลาดรูดาน คณิตศาสตรและวิทยาศาสตร ระบบการศึกษาไทยจึงตองยกระดับความสามารถดานการอานของนักเรียนอยาง เรงดวน
สําหรับรอบการประเมิน PISA 2018 เนนการประเมินดานการอาน มีนักเรียนเขารวมประเมินประมาณ 600,000 คน ซึ่งถือวาเปนตัวแทนของนักเรียนอายุ 15 ป ประมาณ 32ลานคนทั่วโลก จาก 79 ประเทศ/ เขตเศรษฐกิจ สําหรับประเทศไทย สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (สสวท.) ทําหนาที่เปน ศูนยแหงชาติ (National Center) ได้จัดสอบเมื่อเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2561 มีนักเรียนกลุมตัวอยาง 8,633 คน จาก290โรงเรียนในทุกสังกัดการศึกษาเขารวมการประเมิน
ผลการประเมิน PISA 2018 ในระดับนานาชาติ พบวา นักเรียนจากจีนสี่มณฑล (ปักกิ่ง เซี่ยงไฮ เจียงซู และเจอเจียง) และสิงคโปร มีคะแนนทั้งสามดาน สูงกวาทุกประเทศ/เขตเศรษฐกิจ สําหรับประเทศที่มี คะแนนสูงสุดหาอันดับแรกในดานการอานซึ่งเปนดานที่เนนในรอบการประเมินนี้ ไดแก จีนสี่มณฑล สิงคโปร มาเกา ฮองกง และเอสโตเนีย
สําหรับผลการประเมินของไทย นักเรียนไทยมีคะแนนเฉลี่ยในดานการอาน 393คะแนน (คาเฉลี่ย OECD 487 คะแนน) คณิตศาสตร 419 คะแนน (คาเฉลี่ย OECD 489 คะแนน) และวิทยาศาสตร 426 คะแนน (คาเฉลี่ย OECD 489 คะแนน) ซึ่งเมื่อเปรียบเทียบกับ PISA 2015 พบวา ดานการอานมีคะแนนลดลง 16 คะแนน สวนดานคณิตศาสตรและวิทยาศาสตรมีคะแนนเพิ่มขึ้น 3คะแนน และ 4 คะแนน ตามลําดับ ซึ่งในการทดสอบ ทางสถิติถือวาดานคณิตศาสตรและวิทยาศาสตรไมมีการเปลี่ยนแปลงเมื่อเทียบกับรอบการประเมินที่ผานมา
อยางไรก็ตาม เมื่อวิเคราะหแนวโนมการเปลี่ยนแปลงของคะแนนตั้งแตการประเมินรอบแรกจนถึงปจจุบัน พบวา ผลประเมินดานคณิตศาสตรและวิทยาศาสตรของไทย ไมเปลี่ยนแปลง แตผลการประเมินดานการอานมีแนวโน้มลดลงอยางตอเนื่อง
สําหรับประเทศไทย กลุมโรงเรียนเนนวิทยาศาสตรมี คะแนนเฉลี่ยอยูในระดับเดียวกับกลุมประเทศ/เศรษฐกิจที่มีคะแนนสูงสุดหาอันดับแรก (Top 5) และกลุมโรงเรียนสาธิตของมหาวิทยาลัยมีคะแนนสูงกวาคาเฉลี่ยOECDสวนกลุมโรงเรียนอื่น ๆ ยังคงมีคะแนนต่ำกวาคาเฉลี่ยOECDทั้งนี้ คะแนนดานวิทยาศาสตรของนักเรียนทุกกลุม โรงเรียนมีคะแนนเพิ่มขึ้นเมื่อเทียบกับ PISA 2015
เมื่อพิจารณาความแตกตางของคะแนนระหวางนักเรียนกลุมที่มีคะแนนสูง (เปอรเซ็นไทลที่ 90) กับนักเรียน กลุมที่มีคะแนนต่ำ (เปอรเซ็นไทลที่ 10) ของไทย ในภาพรวมพบวา มีชองวางของคะแนนประมาณ 200 คะแนน โดยแนวโนมความแตกตางในดานการอานและวิทยาศาสตรยังคงที่ สวนดานคณิตศาสตรมีชองว่างของคะแนนกวางขึ้น เนื่องจากนักเรียนกลุมสูงมีคะแนนเฉลี่ยสูงขึ้น ขณะที่นักเรียนกลุมต่ำมีคะแนนเฉลี่ยลดลง ทั้งนี้ เมื่อพิจารณาความแตกตางระหวางเพศ พบวา นักเรียนหญิงมีคะแนนสูงกวานักเรียนชายในทุกดาน โดยเฉพาะดานการอานมีคะแนนสูงกวานักเรียนชายถึง 39 คะแนน
OECD แบงระดับความสามารถของนักเรียนในแตละดานเปน 6 ระดับ โดยระดับ 2 ถือเปนระดับพื้นฐานที่ นักเรียนสามารถใชทักษะและความรูในชีวิตจริงได พบวา ในดานการอาน คาเฉลี่ย OECD มีนักเรียน77% ที่มี ความสามารถดานการอานตั้งแตระดับ 2 ขึ้นไป สวนในประเทศ/เขตเศรษฐกิจที่มีคะแนนสูงอยางจีนสี่มณฑล แคนาดา เอสโตเนีย ฟนแลนด ฮองกง ไอรแลนด มาเกา โปแลนด และสิงคโปร มีนักเรียนมากกวา 85% ที่มี ความสามารถตั้งแตระดับ 2 ขึ้นไป สําหรับประเทศไทย มีนักเรียนที่มีความสามารถตั้งแตระดับ 2 ขึ้นไป ประมาณ 40% ในดานคณิตศาสตรและวิทยาศาสตร นักเรียนไทยที่มีความสามารถตั้งแตระดับ 2 ขึ้นไป มีประมาณ 47% และ 56% ตามลําดับ (คาเฉลี่ย OECD คณิตศาสตร 76% และวิทยาศาสตร 78%) ทั้งนี้ ในสองดานนี้มีสัดสวนของ นักเรียนไทยที่มีความสามารถระดับสูง (ระดับ 5 และ 6) เพิ่มขึ้นเล็กนอยเมื่อเทียบกับ PISA 2015
จากการประเมิน PISA ที่ผานมา มีขอสังเกตที่สําคัญ 3 ประการ ประการแรก ผลการประเมินชี้วา ระบบ การศึกษาไทยมีสวนหนึ่งที่มีคุณภาพและสามารถพัฒนานักเรียนใหมีความสามารถในระดับสูงได หากระดับนโยบายสามารถสรางความเทาเทียมกันทางการศึกษา โดยขยายระบบการศึกษาที่มีคุณภาพไปใหทั่วถึง ประเทศไทยก็จะสามารถยกระดับคุณภาพการเรียนรูของนักเรียนใหทัดเทียมกับนานาชาติได
ประการที่สอง นักเรียนไทยทั้งกลุมที่มี คะแนนสูงและกลุ่มที่มีคะแนนต่ำมีจุดออนอยูที่การอาน ซึ่งใน PISA 2018 เปนการประเมินการอานเนื้อหาสาระ ที่มาจากทั้งแหลงขอมูลเดียวและหลายแหลงขอมูล อีกทั้งสื่อที่นักเรียนไดอานสวนใหญอยูในรูปแบบดิจิทัลซึ่งสะทอน ถึงธรรมชาติของการอานที่เปลี่ยนแปลงไปตามสถานการณของโลกและสอดคลองกับการใชขอมูลในชีวิตจริงของผูคน ทั่วโลก ดังนั้น ระบบการศึกษาไทยจึงควรสงเสริมการเรียนรูดวยเทคโนโลยีดิจิทัลเขาไปในการเรียนการสอนเพื่อสราง ความคุนเคยและยกระดับความสามารถ ดานการอานของนักเรียนในยุคดิจิทัลตอไป
ประการที่สาม แนวโนม คะแนนการอานของไทยลดลงอยางตอเนื่อง และความฉลาดรูดานการอานมีความสัมพันธกับความฉลาดรูดาน คณิตศาสตรและวิทยาศาสตร ระบบการศึกษาไทยจึงตองยกระดับความสามารถดานการอานของนักเรียนอยาง เรงดวน