ระวัง! เบาหวานแฝงในอาหารประจำวัน แม้ไม่กินหวานก็เสี่ยงโรคได้

Tuck Talk สัปดาห์นี้พบกันเรื่องสุขภาพที่คนไทยสนใจมากที่สุด อย่าคิดว่าแค่ไม่กินหวาน...แล้วจะรอดจากเบาหวาน! เปิดความจริงเกี่ยวกับโรคเบาหวาน ที่คนไทยจำนวนมากยังเข้าใจผิด “หลังคอดำ มดตอมฉี่” เป็นสัญญาณเบาหวานจริงเหรอ? พฤติกรรมอะไรบ้าง ที่ทำให้น้ำตาลพุ่งโดยไม่รู้ตัว? มาฟังคำตอบจาก “นพ.นิมิตร์ ศิริธนากิจ” อายุรแพทย์เจ้าของช่อง “หมอหมี เม้าท์มอย” แล้วคุณจะเข้าใจโรคเบาหวานมากขึ้น

สำหรับคอนเทนส์สุขภาพคนใส่ใจเรื่องอะไรมากที่สุด ?

หมอหมี : จริงๆแล้วคนก็สนใจเยอะเลยนะ หลายเรื่องทั้งเรื่องไต เรื่องหัวใจ แต่โรคที่คนสนใจมากๆเลย คือโรคเบาหวาน คนถามหมอเยอะมาก เพราะว่าจริงๆแล้วคนที่ป่วยเป็นเบาหวานในประเทศไทยเยอะมาก ในประเทศไทยคนที่เป็นเบาหวาน 6.5 ล้านคน คิดเป็น 1 ใน 10

เบาหวานมีกี่ชนิด ?
หมอหมี : จริง ๆ มีหลายชนิด แต่ถ้าอธิบายให้เข้าใจง่าย ๆ จะแบ่งออกเป็น 3 ชนิด

ชนิดที่ 1  มักพบในเด็ก ๆ อายุน้อย เกิดจากภูมิคุ้มกันในร่างกายทำลายเซลล์ของตับอ่อน ไม่เกี่ยวกับการกินอาหารหรือพฤติกรรมต่างๆ เกิดจากภูมิคุ้มกันในร่างกายไปทำลายเซลล์ตับอ่อน ซึ่งมีหน้าที่ผลิตฮอร์โมนตัวหนึ่งที่ชื่อว่า อินซูลิน ซึ่งมีหน้าที่ลดระดับน้ำตาลในเลือด คือจะไปสั่งให้น้ำตาลของเราเข้าสู่เซลล์ เพื่อให้เซลล์เอาไปใช้ไปสลายน้ำตาลเป็นพลังงานที่เราทำงานได้ทุกวัน แต่พอเป็นเบหวานชนิดที่ 1 ตัวเซลล์นั้นไม่ผลิตฮอร์โมนอินซูลิน น้ำตาลในเลือดก็เอาไปใช้ไม่ได้ พอเอาไปใช้ไม่ได้น้ำตาลก็จะสูงขึ้นๆ เรื่อยๆกลายเป้นโรคเบาหวาน อาจจะเกิดจากกรรมพันธุ์ก็ได้ หรือาจเกิดจากภูมิคุ้มกันที่ไปทำลายตัวเซลล์นั้น

 ชนิดที่ 2 พบมากที่สุด โดยเฉพาะในคนไทยถึง 95% สาเหตุหลักคือ “โรคอ้วน” พอร่างกายมีภาวะอ้วนลงพุง ก็จะทำให้ร่างกายมีภาวะดื้อต่ออินซูลิน น้ำตาลในเลือดก็จะสูงขึ้นเรื่อยๆ เหมือนชนิดที่หนึ่งเลย

ชนิดที่ 3 ก็จะเป็นชนิดอื่น ๆ  เช่น เบาหวานขณะตั้งครรภ์ หรือว่าคนที่เป็น ตับอ่อนอักเสบเรื้อรัง กินเหล้าเยอะจนตับอ่อนพัง ก็ผลิตอินซูลินไม่ได้ กลายเป็นโรคเบาหวานอีกชนิดหนึ่ง

ถ้าเป็นตอนตั้งครรภ์ แล้วหลังคลอดจะหายไหม ?

หมอหมี : ส่วนใหญ่หายครับ หลังคลอดน้ำตาลจะกลับมาปกติ แต่บางคนก็ยังมีโอกาสเป็นเบาหวานได้ในภายหลัง ดังนั้นอาจจะต้องตรวจติดตามสุขภาพประจำปีเรื่อยๆ

ตรวจสุขภาพประจำปี ควรดูค่าตัวไหนเป็นหลัก ?

หมอหมี : วินิจฉัยมีอยู่ 2 ค่า คือ

1.  Fasting Blood Sugar (เจาะน้ำตาลขณะอดอาหาร)

2. HbA1C (เจาะน้ำตาลสะสมในเลือด)

ค่าที่ถือว่าเริ่มเสี่ยงมีเท่าไหร่ ?

หมอหมี : ถ้าค่าน้ำตาลขณะอดอาหาร ต่ำกว่า 100 mg/dL = ปกติ  ถ้า 101–125 mg/dL = ภาวะก่อนเบาหวาน  และถ้า 126 mg/dL ขึ้นไป = เป็นเบาหวาน  สำหรับค่า HbA1C ถ้ามากกว่า 6.5% ถือว่าเป็นเบาหวาน แต่ถ้าอยู่ระหว่าง 5.7–6.4% คือกลุ่มเสี่ยงครับ

ระยะเริ่มต้นของเบาหวานมีอาการยังไงบ้าง ?

หมอหมี : อาการที่พบบ่อยคือ ปัสสาวะบ่อย โดยเฉพาะตอนกลางคืนเกิน 3 – 4 ครั้งขึ้นไป ถือว่าเสี่ยงครับ

เคยได้ยินว่าฉี่มีมดมาตอมจริงไหม ?

หมอหมี : คำว่า “เบาหวาน” แปลว่า “ฉี่หวาน” ครับ เพราะมีน้ำตาลในปัสสาวะ มดมาตอมได้จริง แต่จากประสบการณ์ของหมอ ส่วนใหญ่คนที่บอกว่ามีมดมาตอม พอเจาะเลือดจริง ๆ กลับไม่พบว่าเป็นเบาหวานครับ เพราะว่าบางทีมันอาจจะเป็นทางเดินของมดอยู่แล้วด้วย ก็สามารถสงสัยได้เหมือนกันแต่ก็ไม่ใช่ 100%

มีอาการอะไรอีกที่ควรระวังไหม ?

หมอหมี : มีครับ เช่น หิวน้ำบ่อย อยากกินน้ำหวานด้วย ปัสสาวะบ่อย หิวอาหารบ่อย เหนื่อยง่าย อ่อนเพลีย

เคยเห็นเขาพูดกันถ้าหลังคอดำแสดงว่าคนนี้เสี่ยง ?

หมอหมี : ต้องมาดูก่อนว่าตรงแผ่นคอผื่นที่ดำๆ มันมีลักษณะแบบไหน ถ้าเราขัดออกน่าจะเป็นขี้ไคลธรรมดา  แต่ถ้าขัดไม่ออกก็อาจจะเป็นเบาหวาน สำหรับคนที่อ้วนมากๆ ก็จะทำให้บริเวณผิวหนังมันเกิดความเข้ม ตัวเม็ดสีเข้มมากขึ้นได้และเกิดการหนาตัวขึ้นมา

เคสไหนที่น่าจดจำไหม ?

หมอหมี : มีเคสหนึ่งมีอาการปวดท้องแต่เป็นเบาหวาน ผู้หญิงอายุประมาณ 40 ปี กินอะไรก็อ๊วกออก กินก็ไม่หายตั้งแต่เช้ายันเย็น ก็เลยมาหาหมอ ปรากฏว่าพอเจาะเลือดน้ำตาลในเลือดพุ่งขึ้นไปถึง 600 เกิดจากร่างกายเอาน้ำตาลไปใช้ไม่ได้ จึงสลายไขมันจนเกิดคีโตนสะสมมาก ทำให้ปวดท้องอย่างรุนแรงครับ

ปัจจัยเสี่ยงมาจากพฤติกรรมการกินมีผลไหม ?

หมอหมี : มีผลมากโดยเฉพาะเบาหวานชนิดที่ 2 ส่วนที่เราหลีกเลี่ยงไม่ได้ก็คืออายุและพันธุกรรมแล้ว อาหารคือปัจจัยสำคัญที่สุด

คนผอมก็เป็นได้ใช่ไหม?

หมอหมี : ใช่ครับ คนผอมก็เป็นได้ เพราะร่างกายเอาน้ำตาลไปใช้ไม่ได้ ก็จะสลายไขมันและกล้ามเนื้อมาใช้แทน ทำให้ผอมลงเรื่อย ๆ

คนเป็นเบาหวานควรจัดสัดส่วนอาหารยังไงดี ?

หมอหมี : ง่าย ๆ เลยครับ ครึ่งจานเป็นผัก ¼ เป็นข้าว (ควรเป็นข้าวกล้อง) อีก ¼ เป็นโปรตีน ข้าวกล้องจะมีค่าดัชนีน้ำตาลต่ำกว่าข้าวขาวถึง 2 เท่า แต่ถ้าผักหัว มันฝรั่ง มันเทศ จะมีแป้งเยอะเลยถ้าไปกินพวกนี้ก็ทำให้น้ำตาลในเลือดสูงได้ แนะนำให้เลือกผักใบ ตำลึง ผักกาด ผักบุ้ง คะน้า กระหล่ำปลี บล็อกโคลี่ หน่อไม้ฝรั่ง

ผลไม้กินได้ไหม ?

หมอหมี : กินได้ครับ แต่ควรเลือกผลไม้ที่น้ำตาลไม่สูง เช่น ฝรั่ง แก้วมังกร ชมพู่ หรือเบอร์รี่ ส่วนผลไม้ที่ควรเลี่ยงคือ ทุเรียน ลำไย ลิ้นจี่ มะม่วงสุก

แล้วต้องงดของหวานตลอดเลยไหม ?

หมอหมี : ไม่จำเป็นครับ ทานได้แต่ต้องจำกัดปริมาณ และรู้จักโควต้าอาหารให้เหมาะสม

กินยาเบาหวานนาน ๆ จะทำให้ไตพังไหม ?

หมอหมี : ไม่จริงครับ สาเหตุหลักที่ทำให้ไตพังคือการปล่อยให้น้ำตาลในเลือดสูงต่างหาก คนที่ไม่กินยาเลยยิ่งเสี่ยงไตเสื่อมมากกว่า

แล้วเบาหวานหายได้ไหม ?

หมอหมี : หายขาดไม่ได้ครับ แต่สามารถเข้าสู่ภาวะเบาหวานสงบได้ หมายถึงคุมน้ำตาลให้อยู่ในเกณฑ์ปกติได้เกิน 3 เดือนโดยไม่ใช้ยา แต่ถ้ากลับไปใช้ชีวิตเดิมก็กลับมาเป็นได้อีก

ตอนนี้มีงานวิจัยใหม่ ๆ เกี่ยวกับโรคเบาหวานที่น่าสนใจไหม ?

หมอหมี : มีครับ งานวิจัยพบว่าคนที่เข้มงวดกับการควบคุมน้ำตาลในช่วง 5–6 ปีแรก จะมีภาวะแทรกซ้อนน้อยกว่า ไตเสื่อมช้ากว่า และลดโอกาสเสียชีวิตได้มากกว่า เพราะฉะนั้นเมื่อรู้ตัวว่าเป็นเบาหวานแล้ว ต้องตั้งใจควบคุมตั้งแต่ช่วงแรก ๆ ครับ

สามารถติดตาม  "Tuck Talk"  ได้ที่ช่องทาง Podcast : Life Dot , Facebook: Life Dot , Youtube : Life Dot  วันพฤหัสบดี (สัปดาห์เว้นสัปดาห์) เวลา 18.00 น.

คลิกชมรายการย้อนหลัง  : https://www.youtube.com/watch?v=gtn2OB_IyLA

#เบาหวานแฝง #สุขภาพดี #อาหารเสี่ยงเบาหวาน #ระวังเบาหวาน #ดูแลสุขภาพ